Boek 1 – Hoofdstuk 5 SAMENVATTING BIJ BOEK 1 – HOOFDSTUK 5

Hoofdstuk 5: Zielenbeeld en levensgevoel

btn opener De cultuurmens, in tegenstelling tot de civilisatiemens, heeft een instinctieve moraal. Op het moment dat men een theorie nodig heeft om een moraal doelmatig in het leven op te nemen, wordt de moraal een probleem. ‘De moraal van de cultuur is de moraal die men heeft, de geciviliseerde die waarnaar men op zoek is.’ De cultuurmens leeft in en vanuit vanzelfsprekendheid, de geciviliseerde mens voelt zich een vreemde in de eigen cultuur. De metafysica van de grote stijl verdwijnt, en de passie...

§ 15

Elke cultuur kent haar eigen manier van uitdoven. Ook het boeddhisme is een laatste, puur praktische wereldstemming van stadsmensen, die volgt op een afgesloten cultuur. Boeddhisme is in die zin gelijktijdig en gelijkwaardig met stoïcisme en socialisme. Net als bij deze laatste geldt in het boeddhisme de almacht van de rede en is het van oorsprong een areligieus systeem. In het boeddhisme worden vraagstukken over God en kosmos van de hand gewezen en ligt de nadruk op de inrichting van het...
btn opener De ‘nieuwe mens’ waar de geciviliseerde geestelijkheid haar hoop op vestigt, is het grootstedelijke gepeupel. Stoïcisme, boeddhisme en socialisme richten zich tot deze zogenaamd ontwikkelde mensen (in plaats van tot ‘de mens’ in het algemeen). In deze stromingen vervangt kwantiteit kwaliteit en gaat het niet meer om de innerlijke ruimte, maar om de uiterlijke, om expansie. Verbreding neemt de plaats in van verdieping. Spengler noemt de Indiase preek, antieke retorica en westerse...